هویت‌های چند رگه
معنا و انواع هویت
هویت به معنای درک فرد از خود است. هویت اجتماعی اما درک شخص از خود و دیگران و همچنین درک دیگران از خود و غیر خود است (خلیلی, 1382). در دنیای جدید و فناورانه امروز، نوع جدیدی از هویت بروز کرده است. این نوع هویت حاصل تعامل انسان با بسیاری از فناوری‌های جدید است. استوارت هال هویت را همواره در حال دگرگونی می‌داند به این معنا که هویت همیشه در حال شکل‌پذری است. هویتی در دوران جدید شکل گرفته که می‌توان آن را هویت مجازی نامید. منظور از هویت مجازی مجموعه کنش‌هایی است که یک فاعل دیجیتالی در مورد خود یا دیگر فاعل‌های دیجیتیالی شکل می‌دهد. شری ترکل در کتاب «زندگی بر روی صفحه» بیان می‌کند که رابطه متقابلی میان شبکه‌های اجتماعی و شکل‌گیری هویت وجود دارد. ترکل ابراز می‌دارد هویتی که در بستر اینترنت شکل می‌گیرد ناشی از نمودها و کنش‌های پراکنده است. این هویت، بسیار سیال و چندگانه است. داریوش شایگان از این هویت به عنوان «هویت چهل تیکه» یاد می‌کند. شایگان در توصیف این هویت می‌گوید که این هویت دورگه یا چندرگه چرخ‌دنده‌های هویت را به حرکت در می‌آورد و تمام لایه‌های روانشناختی حاصل از برخوردهای گذشته را با خود حمل می‌کند. لذا هویت مجازی یک هویت ثابت نیست بلکه چندگانه، شبیه‌سازی‌شده و قابل تجدید‌نظر است (گنجی، سلیمان‌نژاد و حسین‌زاده فرمی، 1401).
هویت چهل‌تکه
در شرایط ارتباطی جدید، هویت انسانی دچار تغییر شده منشأ هویت دیگر دین یا قومیت نیست. شایگان همانطور که پیش‌تر بیان شد، هویت انسان جدید را پاره‌پاره می‌داند. او از استعاره «ریزوم» که دولوز آن را به کار برده استفاده می‌کند. ریزوم بر خلاف درخت که جهت رشد مشخص دارد، نوعی نبات است که بی‌ضابطه و پیش‌بینی ناپذیر رشد می‌کند و در هنگام شکستگی نیز می‌تواند در جهت‌های مختلف رشد کند. در واقع با این مثال می‌توان گفت که ریزوم امکان ایجاد شبکه‌ای بی‌پایان را فراهم می‌کند. ریزوم همیشه در حال تبدیل شدن است و در میانه راه و عامل دگردیسی دائمی است. شایگان می‌گوید هویت انسانی ماهیتی ریزوم‌وار یافته‌است و بر خلاف هویت‌های پیشین که بر اساس دین، ملت و ... شکل یافته‌بودند این هویت جدید یک هویت باز و چهل‌تکه است (پارسانیا و پرهیزکار, 1396).
